Zayıflama sürecinde en önemli parametre veya kilit nokta olan iştahtır. Doğru yönetildiğinde ve yeterli dengeli beslenme sağlandığında “Iştah Artısına Dur“ diyerek kilo vermek çok daha kolay olacaktır.Beslenme ile aldığımız besinler temel enerji kaynaklarımızdı. Bu besinleri doğru miktar, doğru zaman ve doğru birliktelikler ile tüketildiğinde iştah kontrolü çok daha iyi gerçekleşir.
Peki iştah nedir?
İştah; Doğal yiyecek alma isteğidir.Günlük besinlerin tüketiminden, tercih edilen besinlerin cesitliliğine kadar fizyolojik döngülerden etkilerinebilen bir doğal süreçtir. Vücudumuzun bu düzen ve iç dengesi besin tüketimini etkiler.
Vücudumuzda iştah çeşitli mekanizmalar tarafından kontrol edilir ve bu çok karmaşıktır İnanılmaz bir sistem vardır. Bu mekanizmalar sayesinde besin alımı, besin miktarı ,açlık ve tokluk kontrol edilir.İştah beynimizde hipotalamus bölgesinde bulunan açlık- tokluķ merkezi tarafından kontrol edilir.Açlık; lateral hipotalamik nucleusta, tokluk ise ventromedial nucleus tarafından kontrol edilir. İştah fizyolojik açıdan nöropeptitlerin salınımı ve uyarılan nöral sistemler ile beyin vücudun enerji ihtiyaçlarını saptayıp geri bildirimleri alması ile ortaya çıkar..Sonuç olarak; yiyecek tercihlerinin yapılmasına ve yiyeceklerin tüketim miktarlarının denetlenmesine yardımcı olur.
Dünyada fazla kilo ve obezitenin artması ile birlikte en büyük ve etkili mücadele artan ve önlenemeyen “istah “konusudur.Birçok faktörden etkilenen ( stres, çevre ,sosyal çevre aktif veya pasif yaşam, hastalıklar, fiziksel aktivite vb ) bu süreç hormonların dengesinin bozulmasına, yiyecek seçiminin yanlış olması ile birlikte iştah canavarı olmaya ve beraberinde kilo sebep olabilmektedir.
Kontrolden çıkan iştahınızı denetlemek hormonları denetim altına almak mümkün müdür . Kısacası Evet
Yemek yediğimizde mide ve bağırsaklarda yemeğe devam etmemiz veya doyduğumuzu, tatmin olduğunuzu anlatan hormonlar; Kolesistektokinin Glukagon like Petid - 1 (GLP1 ) ve Peptid YY (PYY) dir. Bu hormonlar yemekleri tükettikten yaklaşık 20-40 dk arasında doygunluğu sağlamaya başlar. Tokluk süresini uzatmak için devreye giren leptin ve insülin yanı sıra diğer hormonlar ile enerji dengesi için sürekli bir iletişim içerisindedirler.
Ayrıca , multifaktöriyel bir hormon olan iştahı arttırmak adına çalışan ve mideden salgılanan Ghrelin hormonu bu süreçte devreye girer.Beyinde yemek ve yemekle içmekten zevk aldığımız mekanizmayı kullanarak mide boşaldığı zaman salgılanır. Kilo verme aşamasında artan Ghrelin hormonu şişman ve obez bireylerde yeme davranışlarını etkileyerek doyma hissinde sorun oluşmasına ve kilo verme hızının düşmesine neden olmaktadır. Ayrıca Beynin ödül konusunda sorun yaşamasına neden olmaktadır. Kilo vermeye çalışan bir çok kişide beslenme davranışları ve şekli Ghrelin hormonu salınımını ve yanıtını etkileyeceği için kilo vermeyi zorlaştırır. Ghrelin iştahı kontrol eden esas hormonlardan biridir.Sağlıklı kilo verme sürecinde mutlaka ve İştahı azaltmayı ana hedef olarak belirlemek ve gherelin i kontrol altına almak gerekmektedir.
SEÇİLEN DOĞRU VE KİŞİYE ÖZEL BESLENME MODELLERİ NE SAĞLAR ?
Kolestokinin (CCK ) ,GLP -1 (Glukagon like peptid -1 ) ve Peptid YY (PPY ) 1 hormonlarının da artışını destekleyecek ve ghrelin hormonunun denetimine yardımcı olacak bir beslenme modeli uygulamak ,kilo verme ve iştah yönetimi açısından destek sağlar.Azalan açlık hissi aşırı enerji alımının önüne geçer.