Diyabet ;vücudumuzda pankreas adlı salgı bezinin ihtiyaç ölçüsünde ,(yeteri kadar) İnsülin hormonu salgılayamaması veya salgıladığı insülin hormonunun vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ömür boyu süren bir hastalıktır .
Yediğimiz besinlerden özellikle karbonhidrat içeriği olan besinlerin ciddi bir bölümü vücutta enerji olarak kullanılmak için glikoza dönüştürülür. Pankreas tarafından üretilen İnsülin hormonu sayesinde kana geçen glikoz hücrelere gider ve hücreler glikozu yakıt olarak kullanılır
Klinik olarak diyabet ; iştahsızlık , sık idrara çıkma, susama ,kilo kaybı ,bulanık görme ,ayaklarda uyuşma, karıncalanma, idrar yolu enfeksiyonları ,mantar enfeksiyonları ,kaşıntı ,ciltte kuruma ağız kuruluğu ,yorgunluk gibi belirtilerle seyreder.
DİYABET TANISI
Diyabet hastalığının tanısı, kan şekeri ölçümleri ve hastalığın belirtilerinin bireyler üzerindeki etkilerinin ilgili doktorlar birlikte değerlendirilip ilgili doktorlar tarafından konulur.
AÇLIK KAN ŞEKERİ ÖLÇÜMÜ :En az 8 saat açlık sonrası ölçülen “açlık kan şekeri”nin 100 mg/dL’nin altında olması gerekmektedir.
EĞER
1. Günün herhangi bir saatinde ölçülen kan şekerinin 200 mg/dL’nin üstünde olması ve diyabete ait belirtiler söz konusu ise
2. Günün herhangi bir saatinde ölçülen HbA1c değerinin 5.7-6.5 mg/dL’nin üzerinde ise
3. Açlık kan şekerinin 126 mg/dL veya üstünde ise ( eğer kan şekeriniz 100 -125 arasında ise bozulmuş açlık glukoz sorunu vardır )
4. OGTT ( glukoz çözeltisi kullanılarak yapılan şeker yüklemesi testinden ) sonraki 2. saatte kan şekeri düzeyinin 140 ve üzerinde ise
Diyabet tanısı konabilir.
DİYABET
1- Tip 1 Diyabet
2- Tip 2 Diyabet
|
Gestasyonel ( gebelik veya hamilelik ) Diyabeti olarak sınıflandırılır.
|
DİYABET NEDEN ÖNEMLİDİR ?
Dünya üzerinde görülen en yaygın sağlık sorunlarından biri diyabet tir 21.yüzyılın sağlık sağlık sorunlarının başında Diyabet gelir .Diyabetli sayısının sayısının ve semptomlarının geçen gün artması , yaşam kalitesini ve sağlık sistemlerini etkilemesi oldukça önemlidir Diyabet günümüzde Halk Sağlığı olarak değerlendiriliyor.Ayrıca Diyabet tüm sosyoekonomik sınıfları etkileyen bir sağlık sorunudur .Dünyada yaşayan her 100 erişkinden 9'u diyabetli her 100 erişkinden yüzde 7'si bozulmuş glukoz tolensına sahip ve dünya üzerindeki yaşayan diyabetli erişkinlerin yaklaşık yarısı da hastalığının farkında değil.Gestasyonel (gebelik ) diyabeti gittikçe artmakta ve doğan her 7 bebekten biri gestasyonel diyabet sorunundan etkilenmektedir .
Dünya çapında bakıldığında sağlık harcamalarının % 12'si diyabet için kullanıyor ve komplikasyonları ciddi anlamda artıyor .Diyabette yıllar İçinde önlenemeyen bir yükseliş söz konusudur. Dünyada diyabetli birey saysı değerlendirildiğinde 2015 yılında 415 milyon birey bulunurken 2040 li yıllara gelindiğinde bu oranın 642 milyon civarına çıkması beklenmektedir
Tüm dünyada ve ülkelerde diyabetli sayısı gittikçe artmaktadır. Ancak diyabetlilerin % 75 ii düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Diyabet %78 i 20 -64 yaş arasındaki verimli çalışma çağındaki erişkinlerde görülmektedir. Diyabet ve komplikasyonları yaşam kalitesini etkileyen erken ölümlere sebep olan en önemli sağlık sorunudur. Yapılan çalışmalarda 2015-2017 yıllar arasında 6 saniyede bir erişkin Diyabete bağlı nedenlerle yaşamını kaybetmektedir .Bugün bilinmektedir ki diyabet nedeniyle ölenlerin sayısı bulaşıcı hastalıklardan ölenlerin sayısından çok daha fazladır .Diyabet bugün bulaşıcı olmayan bir hastalık olarak kabul edilmesinin yanında dünyada salgın olarak sayısı gittikçe artan bir sağlık sorunudur .Bu nedenle tüm dünyada çeşitli çalışmalar araştırmalar ve çalışmalar yapılmaktadır. Sorunun çözümüne ortak olabilmek, küresel bazda hareket edebilmek adına diyabeti önlemek kilo yönetimini sağlamak eğitim ve sağlıklı beslenebilmeyi öğretebilmek oldukça önemlidir.
DÜNYADA diyabetli birey sayısının değerlendirdiğimizde En fazla diyabetli bireyin bulunduğu ülkeler arasında Çin, Hindistan ,ABD, Rusya, Brezilya, Meksika ,Endonezya Mısır ,Japonya ve Bangladeş bulunmaktadır.
Ülkemiz açısından bakıldığında 2000'li yıllarda 3 milyon olan diyabetli sayısı 2030 yılında 6.5 -7 milyonu bulacağı tahmin edilmektedir
DİYABET TEDAVİSİNİN AMACI
DİYABET tedavisinin amacı kan şekeri düzeyinizi normal sınırlar içerisinde tutarak, kısa veya uzun dönemde oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemek veya geciktirmektir. Kan şekeri kontrolü sağlayabilmek için sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılması çok önemlidir .Yeterli dengeli çeşitli beslenmeye öğrenmek bunları günlük yaşantıya adapte edebilmek Sürdürülebilir alışkanlık kazanmak diyabetin tedavisinde ve yönetilebilmesinde ayrı bir öneme sahiptir.
Diyabetin tedavisi aşağıdaki tedavi prensiplerini içermektedir,
1- Sağlıklı beslenme ve egzersiz
2- Sağlıklı beslenme, ağızdan alınacak antidiyabetik (OAD) ilaçlar ve egzersiz
3- Sağlıklı beslenme, insülin tedavisi ve egzersiz
4- Sağlıklı beslenme, ağızdan alınacak antidiyabetik (OAD) ilaçlar, insülin ve egzersiz
Diyabet, yaşamınızda başta beslenme alışkanlıklarınız olmak üzere bazı değişikliklerin oluşmasını gerektirmektedir. Kan şekerini oluşturan asıl kaynak yiyeceklerdir ve bu nedenle sağlıklı beslenme diyabette tedavinin temelidir