Günümüzde ülkemizde ve dünyanın birçok yerinde “Demir yetersizliği anemisi “ sorunu ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Demir mineralinin vücutta üstlendiği görevler düşünüldüğünde demirden zengin beslenme önemini arttırmaktadır Demir bütün besinlerde yaygın olarak bulunan bir mineraldir.Ancak vücudun ihtiyacı olduğu kadar ve şekli ile tüketilemediğinde yetersizlik ortaya çıkmaktadır.
Demir yetersizliğinde ; yorgunluk, anemi zayıflık ,bilişsel ve fiziksel performansı etkileyen bir takım sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır Demirin vücutta en önemli görevi en önemli görevi kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin yapısında bulunarak oksijenin taşınmasını sağlanmasıdır. Ayrıca kırmızı kan hücreleri ; enerji üretiminin sonucunda oluşan karbondioksitin hücrelerden dışarı atılmasına yardımcı olur .Kırmızı kan hücrelerinin ortalama ömrü 4 aydır .Ömrünü tamamlayan kırmızı kan hücreleri demirin bir kısmını yeniden kullanmak üzere depolar veya hücrelerin oluşumu için kullanılır. Yeterli miktarda besinsel olarak alındığında vücut tarafından kullanıldığı için yetersizliği söz konusu değildir
Demir ;
1-Hayvansal
2-Bitkisel kaynaklılardan elde edilir.
Et ,tavuk ve balık içerisinde bulunan hayvansal kaynaklı Demir çoğunlukla” hem Demir “ olarak bilinir. Bitkisel besinlerde bulunan demir formu da” Hem olmayan” demirdir
Sağlıklı beslenmede tüketilen gıdaların “Birliktelikleri “ bitkisel besinlerden alınan ve hem olmayan demirin emilimini C vitamini kaynağının ortamda bulunması ile birlikte arttırabilmektedir
Demirden zengin gıdalar
1- Kırmızı et ,karaciğer , tavuk eti
2- Dalak
3- Yumurta
4- Kuru baklagiller; fasulye ,barbunya, mercimek, nohut ,bezelye
5- Ispanak
6- Ay çekirdeği kabak çekirdeği fındık badem
7- Ceviz ,Antep fıstığı vb
Beslenme ile birlikte demirden zengin beslenmek besin seçimini ve seçtiğiniz besinlerin yemek yaparken pişirilme şekli , birlikte kullandığınız diğer besinlerle işbirliğine bağlıdır.
Demir gereksinimi ; Çocukluk ,adelosan dönem, bebeklik dönemi ,doğurganlık dönemlerinde ve gebe emziklilik , menstrual dönemde kadınlarda artmaktadır menstrüasyonun devam ettiği dönemde kaybedilen Demir'in yerine konması önemlidir
Demir yetersizliğinde neler olur ?
Demir eksikliğine bağlı kansızlık yani anemi dünyada en çok görülen kansızlık türüdür. genelde az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde görülme oranı en yüksektir. Yapılan çalışmalardan elde edilen verilere göre ; dünyada kadınların %30 .5'inde erkeklerin y%20'sinde ,hamilelerin %50- 55 inde demir eksikliği anemisi görülmektedir
Yetişkinlerde demir eksikliğinin birçok nedeni bulunmaktadır.
Demir eksikliği folik asit, B12 eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi kullanılan ilaçlar ,büyüme, gebelik emziklilik, yoğun çay kahve tüketimi ,demir emilimini engelleyen kötü beslenme sonucunda ortaya çıkarabilmektedir
Demir yetersizliğinde ;
1- Kırmızı kan hücrelerine yeterli oksijeni taşınamaması sonucunda yorgunluk bitkinlik halsizlik
2-Güçsüzlük
3-Ciltte solgunluk
4-Baş ağrısı
5- Anksiyete
6- Konsantrasyon bozukluğu
7-Ağız kenarında yaralar
8- Kulakların uğuldaması
9-Dudaklarda çatlaklar
10- Saçlarda dökülme
11- Tırnakların kolaylıkla kırılması
12 -Bağışıklık sisteminde sorunlar
13 - Fiziksel aktivite ve performansta azalma
14 - Bilişsel fonksiyonlarda azalma
- Öğrenme kapasitesinde azalma