Günlük hayatımızda bedenimiz her gün çok çeşitli besin veya çevresel etkenlerden dolayı birçok çeşitli madde ile karşılaşmaktadır.Bu maddeler besin olarak tüketmemizin yanı sıra çeşitli yollarla ;göz ,deri,ağız, burun ile karşılaşıp vücudumuza girebilmektedir.
Vücudumuz bu maddelerin önemli bir kısmını özellikle besinleri işleyerek ihtiyacı ölçüsünde kullanmakta ve kullanılmayan ürünleri atık olarak vücuttan atmaktadır.Ancak bazı maddeler besinler vücut tarafından kullanılamaz ve alındıktan sonra vücudumuza zarar verebilmektedir.
Özellikle bazı besinler tüketildikten sonra ortaya çesitli reaksiyonlar çıkabilmektedir. Besin alımı ile beklenmeyen bir şekilde görülen bu reaksiyonlar toksik veya toksik olmayan reaksiyonlar olarak değerlendirilmektedir. Besinlerde bulunan katkı maddeleri veya toksinlerle oluşan “besin zehirlenmesi “ toksik reaksiyon olarak tanımlanır.Toksik olmayan reaksiyonlar ise besin alımımdan sonra gelişen immunolojik yada imunolojik olmayan reaksiyonlardır.
Besin kaynaklı her türlü olumsuz etki toplumda besin alerjisi olarak olarak değerlendirilmektedir. Oysa ki besinler tüketildikten sonra bağışıklık sistemini uyarabilirler ve cesitli klinik tablolar ortaya çikmasına neden olabilirler.
Besin tüketimine bağlı olarak ortaya çıkan reaksiyonları ;
-
Toksik reaksiyonlar ( besin zehirlenmesi
-
Toksik olmayan reaksiyonlar
A -Besin alerjisi
B- Besin intoleransi
Olarak birbirinden farkli değerlendirilirler.
A -BESIN ALERJISİ :
Bağisıklık sistemi , besinlerde alerjen olarak tanimlanan bazı bilesenlere yada besinin içerdiği proteinlere karşı yanıt olarak immingolulin E( IgE) antikorunu üretir…IgE de artis olarak ortaya çikabilir ama artıs olmadan da ortaya besin alerjisi gerçekleşebilir. Besin tuketimineden hemen sonra veya 30 -60 dk sonra reaksiyon gosterir.besien karşı imunolojik bir yanıt söz konusudur
Alerjik reaksiyonların görülme sıklığı her geçen gün artmaktadır.ABD de besin alerjileri ile ilgili yapılan çalışmalarda Amerikan Hastalıkları Kroma ve Kontrol Merkezi ( Central for Disease Control – CDC)verilerine göre Besin Alerjileri artan bir Halk sağlığı sorunudur Sobn dönemlerde Besin Alerjileri geçmişe göre %18-20 oranında artmıştır.Avrupa Alerji ve K linik Kontrol Merkezinin (EAAC) raporlarına göre v besin alerjileri yaşam boyu %17.3 oranında karşılaşılmakta olduğu çalışmalarda tespit edilmiştir.Bebek ve Çocuklarda yetişkinlere göre Besin Alerjileri görül me sıklığı daha fazla t olduğu tespit edilmiştir.
Genel olarak bakıldığında ise Besin alerjileri çocuklarfa %2-8 yetişkinlerde %1 oranında görülebilmektedir.
HANGİ BESİNLER BESİN ALERJİSİNE NEDEN OLMAKTADIR
- İnek sütü
- Yumurta
- Bal
-Findik
-Yer fistiğı
- Deniz kabuklulari
- Balik
- Yağlı tohumlar
- Kuru baklagiller
- Soya Fasulyesi
- Buğday
- Et Türleri
- Bazı sebzeler
- Bazı meyveler
Alerjik yanit olarak kaşınti siskinlik , ödem kizariklik veya daha ağir bir tablo ortaya çıkmasına neden ve olabilmektedir.Mutlaka ilgili doktorun takibi ve medikal tedavisi gerekmektedir
B-BESIN INTOLERANSI ;
Besin intoleransı günümüzde dünya genelinde karşılaşılan bir durumdur .Genel olarak popülasyonun %15-20 sini etkilemektedir.
Besin intoleransı söz konusu olduğunda : vücudun herhangi bir besin bileşenine normal fizyolojik süreçlerden farklı yanıt vermesidir. Besinler tüketildikten sonra duyarlı olan bireylerde gastrointestinal sistemde fonksiyon bozukluğu ile kendini belli eder
Yapılan çalışmalarda hassas bağırsak sendromu olan bireylerin %50-84 ünde gastrointestinal belirtilerin besin intoleransı ile ilişkili olduğu bildirilmiştir.. Besinler tüketildikten sonra bağirsaklarda fermente olarak , kusma, ishal, siskinlik ,mide krampları vb belirtilerin ortaya çikmasına neden olur
Besin alerjisi ve Besin intoleransı söz konusu olduğunda medikal tedavinin “Doktor “tarafından, beslenme programının “diyetisyen” tarafından kişisel özellikler ve sağlık koşulları dikkate alınarak tamamen kişiye özel , planlanması ve takip edilmesi yaşam kalitesi için oldukça önemlidir.