Kabızlık (Konstipasyon ) problemi olan bireylerde beslenme neden önemlidir ?
Kabızlık (konstipasyon ) dünya çapında önemli bir sağlık sorunudur.ABD de kronik konstipasyon tedavisi sunan merkezlerde ziyaret eden hasta sayısı giderek artmaktadır Ülkemizde de batı tipi beslenme hareketsiz vb etkiler arttıkça görülme sıklığı artmaya başlamıştır
Kabızlık (Konstipasyon ) bireyin normal dışkılama alışkanlığı dışkı yoğunluğu ve dışkılama sayısı ile ilişkilendirilmiş bir bağırsak sağlığı sorunudur. Dışkılama sayısı ve miktarı bireyden bireye toplumdan topluma farklılık göstermektedir.Bu nedenle kabızlık tanımında iki veya 3 tanı faktörünün 3 ay süresince var olması gerekmektedir..
Kabızlık (Konstipasyon ) tedavisinde amaç bağırsak hareketlerini normale döndürmek ,yumuşak dışkılamayı sağlamak ve hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır.Doktor tarafından tanı konup farmakoljik tedavi önerilirken farmakolojik olmayan tedavi yaklaşımı olan Tıbbi Beslenme Tedavisi oldukça önemlidir. Bunun dışında egzersiz ve sıvı tüketimi ile desteklenen hastalarda bağırsak hareketlerini düzenlenmesi yaşam kalitesini arttırmaktadır
Bu nedenle
1- Yeterli ve dengeli beslenme programı kişiye özel olarak ( yaş cinsiyet vb) bütün besinsel ihtiyaçlarının karşılanacağı bir beslenme programı düzenlenmeli ihtiyaçları karşılanmalıdır
2- Bireysel özellikler göz önünde bulundurularak yeterli enerji sağlanmalıdır
3 -Yeterli sıvı tüketimi alışkanlığı kazandırılmalıdır Düzenli su tüketimi alışkanlığı kazandırılması bağırsak hareketleri için oldukça önemlidir.Ortalama su tüketimi kişisel özelliklere göre değişse de (sıcaklık egzersiz kapasitesi ilaç kullanımı vb ) 2-2.5 litre su tüketimi alışkanlık haline getirilmelidir.Genel anlamda su tüketim miktarı hesaplanırken kilogram başına 34-35 ml su tüketimi planlanarak su ihtiyacı karşılanmaya çalışılmalıdır
4 –Kişisel özellikler ve yemek yeme alışkanlıkları göz önünde bulundurularak beslenme programlarında diyet lif (posa) miktarına dikkat edilmelidir.. Lif (Posa ) çözünen ve çözü nmeyen lifler olarak beslenme programlarında yer verilmelidir . Çözünen ve çözünmeyen lif kaynakları kabızlık sorununun giderilmesini desteklerken yararlı bağırsak bakterilerinde beslenmesinde etkilidir. Lif içeriği yüksek mevsim meyveleri sebzeler mutlaka sağlıklı beslenme programlarıan ilave edilmeli.(elma , armut , kayısı , kiraz hurma portakal, kabak , semizotu , ıspanak ,pazı marul , taze fasulye ,enginar vb )
5- Çözünmez diyet Lif (posa ) içeriği zengin beslenme bağırsak sağlığı için önemlidir. Çözünmez lif (posa) İnce bağırsak boyunca sindirilmeden geçer artık maddelerin bağırsak içerisindeki hareketlerini arttırır ve kalın bağırsakta suyu tutarak dışkı kıvamını oluşturur Lif suyu tutarak dışkı kıvamını oluşturması sonrasında daha yumuşak daha hacimli dışkı oluşarak kolon boyunca geçen geçiş hızını da arttırır Günlük tüketimi önerilen pasa miktarı kişisel özelliklere göre değiştirirse de 20-35 gram arasında olmalıdır
6-Günlük protein ihtiyacı belirlenmeli haftada 2-3 kez kırmızı et diğer günlerde beyaz et tamamen kişisel özelliklere göre tüketilmelidir.
7- Diyet lif içeriği yüksek olan kuru baklagiller haftada 2-3 gün besleme programlarında etli yemek veya zeytinyağlı veya salata olarak bulunmalıdır.
8- Günde 5-9 porsiyon arasında sebze ve meyve tüketim alışkanlığı kazandırılmalıdır
9- Çiğ sebze tüketimine (eğer bir sağlık sorunu yok ise ) diyet lifi, vitamin ve mineraller içerikleri nedeniyle salatalarda kahvaltılarda daha fazla yer verilmelidir
9-Kişisel özelliklere göre 6-11 porsiyon arasında diyet lifi açısından zengin kaliteli karbonhidrat ve içerdiği B grubu vitaminler nedeniyle beslenme programlarında yer verilmelidir
10-Meyve suları ve asitli içecekler soğuk çay aromalı ve bol enerjili kahveler yerine taze mevsim meyveleri tüketilme alışkanlığı kazandırılmalıdır.
10-Besin etiketi okuma alışkanlığı geliştirmeli Özellikle diyet lif miktarı zengin içerikler öncelikle tercih edilmelidir
11- Omega 3 içeriği zengin bitkisel yağlar ihtiyaç ölçüsünde beslenme programlarını eklenmelidir
12- Probiyotik ve prebiyotik içeriği zengin beslenme ön plana çıkarılmalıdır. Hergün probiyotik ve prebiyotik içeriği zengin besinlere öğünlerde yer verilmelidir.
13- Fiziksel aktivite kapasitesi arttırılmalıdır. Fiziksel aktivite azlığı kabızlık oranını arttırmaktadır.Yapılan çalışmalarda fiziksel aktivite ve egzersiz kapasitesinin düşüklüğü bireylerde kabızlık riskini 2 kat arttırdığı tespit edilmiştir.
14 – Batı tipi beslenme fast food . beslenmeden kaçınmak Akdeniz tipi beslenme alışkanlıkları kazanmak bağırsak sağlığını bağırsaktaki yararlı bakterileri beslemek adına önemlidir.
15- Kahve asitli içecekler gereğinden fazla asitli içecek yerine su tüketim alışkanlığı kazanılmalıdır.
16- Çeşitli macun karışım bitki çayları vb içerikler laksatif özellikleri ile bağırsak mukozasını ve yararlı bakteri sayısını olumsuz etkileyeceği için kabızlık problemninin çözülmesi yerine artmasına neden olabilmektedir.
17- Bazı sağlık sorunlarında veya sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan ilaçlarla kabızlık riski artmaktadır Bu durumda mutlaka ilgili hekim ve diyetisyen iletişime geçip takip yapılmalıdır.
Diyetisyen ŞENGÜL ÜRE
Diyetinfo
Beslenme Eğitimi ve Danışmanlık
Bağdat Caddesi – Çiftehavuzlar/ Kadıköy /İstanbul