Beslenmemizde şeker iki şekilde sağlanır;

1. Yiyeceklerin içerdiği doğal (serbest) şeker (sütteki laktoz, meyvelerdeki fruktoz vb.),
2. Yiiyeceklerin işlenmesi veya hazırlanması sırasında eklenen ilave şekerdir. Basit şekerler en ekonomik ve hızlı şekilde enerjiye dönüşür, kan şekerini hızla yükseltirler. 

1-YİYECEKLERDE DOĞAL ŞEKERLER:

    Şekerler ve nişasta doğal olarak diğer besinlerde  de bulunur . Bunların başlıcaları  ekmek , türleri diğer tahıllar ,kurubaklagiller,  meyveler  ,kuru yemişler ,  ve sebzelerdir Sütte bulunan LAKTOZ ve Meyvelerde bulunan FRUKTOZ  doğal şekerlerdir.

2- İLAVE ŞEKERLER (NBŞ)

Besinlerin  işleme veya hazırlama sürecinde şeker ve şurup eklenebilmektedir ( İçecekler , çeşitli Hamur işleri ,tahıllar vb eklenmektedir.) Bu eklenen şeker veya enerji veren tatlandırıcılar olabilmektedir. .İlave olarak eklenen şekerler beyaz şeker ,esmer şeker bal vb  doğal şekerler olabileceği gibi kimyasal olarak üretilen  enerji içeriği olan yüksek fruktoz içeren mısır şurubu  ( nişasta bazlı )  vb tatlandırıcıları da kapsar. Yüksek fruktoz içeriğine sahip Mısır şurubu  şeker pancarı ve şeker kamışından elde edilen şekere göre ucuz olduğu için gıda endüstrisinde yoğun  olarak  ve tercih edilmektedir.   

BAŞLICA BASİT ŞEKER KAYNAKLARI NELERDİR ?

• Hamur işi ve sütlü tatlılar
• Reçel ,mermelat ,bal ,pekmez vb
• Kolalı ve gazlı içecekler
• Soğuk çaylar
• Limonata ve şekerli meyve suları
• Dondurma
• Kek ve kurabiyeler
• Helva
• Tatlı yoğurtlar
• Şekerli hazır sütler
• Şekerlemeler (akide şekeri,lokum bonbon draje jel kıvamlı şekerlemeler vb )
•  Çikolata
• Çikolata ve şeker ilave edilmiş tahıl ürünleri

Günümüzde fazla şeker  tüketimini destekleyen ilave şeker içerikli bu ürünler özellikle çocuk ve gençler tarafından sıklıkla tüketilmektedir  Bu tüketim   .miktarı ve tüketim sıklığı fazla olduğunda  çocuklarda  ve yetişkinlerde çocukluk çağı obezite ,  yetişkinlik çağı obezite ve şişmanlık insülin direnci , kalp damar sağlığı problemleri diyabet , vb sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olmaktadır.

ŞEKER İLAVESİZ  TANIMI  GERÇEK Mİ ?

. Etiket sağlığı koruma adına oldukça önemlidir  “ilave şeker içermez” ibaresi olan ürünler   tercih edilirken  dikkatli okumak gerekir. Yiyeceklere tatlı tadını vermek için sıklıkla sorbitol, mannitol ve ksilitol gibi enerji veren şeker alkolleri (şekerli sakız, şekerleme, reçel vb.) kullanılmaktadır. Şeker alkolleri birçok meyve ve sebzede doğal olarak bulunduğu gibi yapay olanları da kullanılmaktadır. Aşırı miktarda (50 gramdan fazla) tüketimlerinde bazı  bireylerde diyare ye (ishale) neden olabilmektedir.   Şeker ilavesiz  tanımı aslında bu ilaveleri içerirken   şeker yerine ayrıca  bal pekmez, agave şurubu ,meyve suyu ilavesi de şeker yerine kullanılabilmektedir. Aslında şeker ilavesi yok  beyanı verilmiş olsa da yine şeker içermektedir.

SAĞLIKLI ŞEKER TÜKETİMİ NE  OLMALI ?

Gün içerisinde  tüketilen gıdaların doğal yapısında bulunan şeker dışında sakkaroz olarak tanımlanan çay şekeri veya bu şekeri içeren gıdaların tüketimim günlük enerjinin maksimum %10 unu geçmemesi gerekmektedir

ŞEKERİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPMALI ? 

1-Yeterli dengeli çeşitli beslenebilmek için   Şeker ve şeker içeren besinler ve içeceklerin tüketimi her yaş grubu için azaltılmalıdır..Yerine diğer kaliteli karbonhidrat kaynakları ihtiyaç ölçüsünde  kişiye ve ihtiyacına göre beslenme programına ilave edilmelidir.

2.  Etiket okuma alışkanlığı kazanılmalıdır.Ambalajlı tüketime sunulan gıdalarda etiket bilgisi okunarak şeker içeriği daha düşük olanlar tercih edilmelidir Mümkünse paketlenmiş ürünlerden uzak durmalı

3- Bal reçel pekmez şekerli çaylar kahveler  ikisi üçü bir arada kahveler   aroma ve kremalar limonatalar vb ; şeker içeren yiyeceklerin porsiyonları azaltmalı hatta tüketilmemelidir..

4-. Şekerden gelen enerji, günlük enerjinin %10’unu geçmemeli, hatta %5’in altında olması tercih edilmelidir.

5- Erken dönemde bebekler şekerli tatlardan uzak tutulmalı . Bebeklere 2 yaşına kadar şeker/şekerli yiyecek ve içecek verilmemelidir.. Şeker ialvesiz söylemlerine de özellikle bebeklik ve çocukluk çağında çok dikkat edilmeli

5. Şeker içeren besinlerin tüketim miktarı sınırlandırılırken tüketim saati ve ne ile birlikte tüketildiğine dikkat edilmelidir

6. Yüksek miktarda şeker eklenmiş besinler (kek, pasta, kurabiye, bisküvi, çikolata, bar, vb.) ve içecekler (gazlı/gazsız içecekler, hazır meyve suları, enerji içecekleri, spor içecekleri vb.) sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği için tüketimleri sınırlandırılmalı; bu yiyecekler yerine taze meyve ve sebze gibi ilave şeker ve yağ oranı düşük; posa, vitamin ve mineral içeriği yüksek sağlıklı alternatifler tercih edilmelidir.

7-Şeker içermiyor düşüncesi ile ilave şeker veya agave şurubu , bal pekmez vb içeriklere sahip tatlı hamur işi  meyve suyu kahvelerden uzak durulmalı

Diyetisyen ŞENGÜL ÜRE

Diyetinfo

Beslenme Eğitimi ve Danışmanlık

Bağdat Caddesi – Çiftehavuzlar/ Kadıköy /İstanbul