En temel ihtiyaçlarımızın başında “Beslenme” gelir. Beslenme hayatta ayakta kalabilmemiz için bedeni ve duyguları beslemek için birçok besinsel ihtiyaçları karşılar. Tüketilen besinler vücudun metabolik enerji gereksinimini sağlamakla birlikte zihin ve bilişin de dahil olduğu birçok beyin fonksiyonlarını etkilerler. Besinler ve beslenmenin duygu durumu ve davranışları etkilediği hem fiziksel hem de duygusal iyilik haline katkıda bulunduğu yapılan birçok çalışma ile gösterilmiştir. Yemek yeme beslenme ihtiyaçlarımızın karşılanmasının yanısıra yarattığı haz oldukça anlamlıdır
Duygu durumu da bireyin ne tür besinleri tüketeceği yönündeki seçimlerini ve kararlarını etkilemektedir. Çeşitli besin ögeleri yetersizliğinin sadece bilişsel fonksiyonlarda zayıflama ve depresif ruh haline yol açmakla kalmayıp, farklı davranışların sergilenmesinde de etkili olduğu bilinmektedir. ”
Yaz aylarının yaklaşması, alınan kilolar , yaşanılan zorlu süreç,sağlık sorunları , evlerde uzun süre kalma , iş stresi veya hayat stresi yemek yeme konusundaki bütün davranışları değiştirdi.Sadece acıktığımızda değil her an yaşadığımız duygusal değişimlerle beslenme alışkanlıkları etkilendi ve kilo artışı yağlanma ve şişmanlık yada obezite kaçınılmaz son olmaya başladı .
Duygular yemek yeme davranışlarını etkiliyor mu ? Bütün yapılan bilimsel çalışmalar duyguların yemek yeme davranışını etkilediğini göstermektedir.Duygusal yemek mi fiziksel açlık mı ?
DUYGUSAL YEMEK YADA DUYGUSAL BESLENME NEDİR ?
Duygusal beslenme ; negatif duygulardan kaçınmak için besinlerin kullanılması olarak tanımlanabilir. Duyguyu beslemek için yemek, duygusal yemektir
Duygusal yemenin, yaklaşımı açlık ile ortaya çıkan yemek yeme davranışı değildir. Duygusal yemek yeme herhangi fiziksel, fizyolojik belirti ile yemek yeme davranışı sonucunda ortaya çıkmaz ,duygular yemek yemeye yönlendirir .
Duygusal yemek yeme ve beslenme sonucunda obezite ,insülin direnci , yeme bozukluklarına, depresyona ve hormonal problemler ,ortopedik problemler , kalp damar sağlığı yol açabilmektedir. Yapılan bir çok çalışmada Obezite veya şişmanlık sorunu olan hastalarının birçoğunda duygusal beslenme davranışlarına rastlanmaktadır.
DUYGUSAL AÇLIK VE FİZİKSEL AÇLIK ARASINDAKİ FARK NEDİR NASIL AYIRT EDİLİR ?
Duygusal açlık ile fiziksel açlık arasında birçok fark vardır. Duygusal yemek yemeyi bir sorun olarak çözebilmek için öncelikle kişiler tarafından fark edilip kabul edilmesi gerekir.
Bu nedenle
-
Duygusal açlık aniden gelişir yemek konusunda baskı ve acil ortaya çıkar.Ancak fiziksel açlık biraz daha yavaş ve aşama aşama gelişir.
-
Duygusal açlık sonucunda yemek yeme bilinçsiz yemek tüketimine sebep olur.Farkında olmadan fazla miktarda dondurma , kocaman paket cips tüketebilirsiniz .Kısa süreli keyifler alınabilir.Ancak fiziksel açlıkta her zaman ne tükettiğinizin farkında olursunuz
-
Bir duyguyu doldurmak için yemek yeme acıkmanız veya aç karnınızla ilgili değildir, cips , çikolata , pizza ya da dondurma gibi seçtiğiniz bir besin sizin o anda geçici olarak ihtiyacınız karşılar .
-
Duygusal yeme davranışında ne tükettiğiniz ne kadar tükettiğinizin farkına varmakta zorlanırsınız.Ancak fiziksel açlıkta genelde bir farkındalık söz konusu olur
-
Duygusal yeme söz konusu olduğunda genelde besin tercihleri dondurma çikolata , pasta , kurabiye tatlı vb belli ürünlerden olur.Ancak fizyolojik açlık söz konusu olduğunda daha sağlıklı seçimler ön plana çıkar ve yemek yeme tercihleri bu besinlerden yana kullanılır..
-
Duygusal yeme, pişmanlık utanç ve suçluluk duygularını beraberinde getirir Fiziksel açlık söz konusu olduğunda tükettiğiniz bir yemek ve gıda ya karşı bu duygular ortaya çıkmaz .
-
Duygusal yeme davranışı ortaya çıktığında kendini aşırı şişmiş ve rahatsız hisseden kadar yemek tüketilir ve doyduğunuzda mutlu ve tatmin olma ihtimali düşük olur.Doyduğunuz halde daha fazla yersiniz .Belli bir duyguyu tatmin edene kadar yemek yeme devam eder. .Fiziksel açlık söz konusu olduğunda ise doyma sinyalleri alınmaya başladığında yani doygunluk hissedildiğinde daha fazla yemek istenmez ve fazla yemekten rahatsızlık söz konusu olur
DUYGUSAL YEME YÖNETİLEBİL Mİ ?
Duygusal yeme sonunda ortaya çıkan kilo ve diğer sağlık problemi beraberinde başka duygularla baş edebilmek için daha zorlu mücadeleler vermeniz sebep olur.
Duyguları yönetme konusunda “farkındalık “ ı arttırma en iyi yardımı sağlayacaktır. Olumsuz ve kötü hislerle ve duygularla baş etmeyi sağlamanın yolu “yemek yemek “olmamalı . Birçok insan için “Yemek yemeden”, duygularımızla baş etmek ve onları yönetmeyi öğrenmek, oldukça önemlidir.
Duygusal yemeyle baş etmede etkili püf noktalar ;
-
Duygusal yemenin farkında olun
-
Duygusal yeme davranışına sizi yönlendirenin ne olduğunu bulmaya çalışın.Gerekirse bu konuda notlar alın.
-
Aç hissetmediğiniz halde bir şeyler yemek istiyorsanız mümkünse ortam değiştirin ve daha sağlıklı seçeneklere ve başka konulara adapte olmaya çalışın.
-
Kitap okuma,uyku , yürüyüşe çıkma ,arkadaşlarla veya aile bireyleri ile sohbet yemek yeme konusunda sizi ortamdan uzaklaştırabilir ve dikkatinizin dağılmasına yardımcı olur.
-
Kilo verme konusunda zayıflama ise katı ve hayatınıza uymayan sürdürülebilir olmayan diyetlerden uzak durun. Bu tip uygulamalar yoksunluk hisleriniz duygusal yeme davranışınızı arttıracağı çözüm olmaktan uzak olacak .-Daha sağlıklı beslenme modelleri hem duygularınızı hem bedeninizi besleyecektir .
-
Besin yada gıdalarını Satın alma işleminden başlayarak Porsiyon kontrolünü hayatınıza yerleştirmeye çalışın.Büyük porsiyonlar yerine küçük porsiyon kuralını hayatınıza yerleştirmeye çalışın.
-
Tadımlık konusunda yapabileceklerinizi denemeye çalışın. Tadın ve bırakın Herhangi bir besin yada gıdadan 3-4 çatal veya 3-4 kaşık yediğinizde bu miktar hem beden hem duygular hem de beyniniz için yeterli olacaktır.Büyük porsiyon, çok yemek ,çok enerji yerine , bu miktarlarında size yeterli olacağını keşfetmek iyi gelecektir.
-
Yürüyüş yapmak , ilgilendiğiniz değişik konularla hobiler ile ilgilenmek size en iyi yardımcı olabilir.
BEDENİNİZİ ,DUYGULARINIZI ,BEYNİNİZİ AYNI TABAKTAN, PORSİYON KONTROLÜ YAPARAK BESLEMEK DAHA SAĞLIKLI VE MUTLU OLMANIZA YARDIMCI OLACAKTIR
.
Diyetisyen ŞENGÜL ÜRE
Diyetinfo
Beslenme Eğitimi ve Danışmanlık
Bağdat caddesi –Caddebostan / Kadıköy /İstanbul