Geriatri diyetisyeni Şengül Üre 

Organizmanın tümünde zamanın ilerlemesiyle meydana gelen geri dönüşsüz yapısal ve işlevsel değişimlerin tümünü içeren bir dönemdir .Yaşlanma fiziksel pisikolojik ve sosyal değişikleri içeren çok boyutlu bir süreçtir.Yaşam süresinin uzaması insan organizmasının yaşlanması anlamına gelmektedir.

 

Dünya Sağlık Örğütü (WHO)65 yaş üzerindeki bireyleri yaşlı birey olarak değerlendirmektedir. Dengeli beslenme kronik hastalıkların önlenmesi sağlığın korunması ve geliştirilmesi açısından önemlidir.

 

Yaşlılarda beslenme planlanırken hem  sıklıkla rastlanan besin ögesi yetersizliği durumunun düşünülmesi hemde kronik hastalıkların önlenmesi hedef alınmalıdır. Yetişkin bireylerden farklı olarak besin alımını etkileyecek görme kaybı tat ve koku alma da azalma diş kaybı takma diş kullanma çiğneme ve yutma güçlüğü sedanter ya da yatağa bağımlı yaşam gibi faktörlere de dikkat edilmesi gereklidir.Yeterli ve dengeli beslenme fonksiyonel durumun sürdürülmesi ve sakatlıklardan korunmada önemlidir.yaşlılıkda beslenme diyetisyeni

 

Yaşlı bireylerde normal süreçte vücudun enerji gereksimi azalır Yağ dokusunun yağsız vücut kitlesine oranı artar .Ancak hastalıklar sakatlama ve kırıklara bağlı olarak enerji gereksinimi artabilir. Bu gibi durumlarda yetersiz beslenilmesi kronik beslenme yetersizliği denilen duruma neden olmaktadır. Yaşlı bireylerin beslenmesi düzenlenirken yetişkin bireylerden farklı olrak besin alımının etkileyebilecek bazı faktörlere dikkat edilmesi gereklidir. Amaç yaşlıların çoğunluğunun enerjik hayatı dolu ve bağımsız bir yaşam sürdürmelerini kolaylaştırmaktır.

 

Fizyolojik değişiklikler fiziksel nedenler sosyo-ekonomik nedenler psikolojik nedenler kronik hastalıklar ilaç besin etkileşimi yaşlı bireyin besin tüketimini etkileyebilecek faktörler olması nedeniyle göz önünde bulundurulması gerekir.

 

Sarkopeni 2010 yılından sonra Geriatrik bir sendrom olarak geriatride önemli bir konu olmuştur .Yaşa bağlı olarak kas kütlesinde kuvvetinde ve fonksiyonlarında azalma olarak tanımlanmaktadır.Sarkopenik yaşlılarda beslenme tedavisinde amaç günlük protein ve enerji gereksiniminin sağlanması reaksiyonların azaltılmasıdır.

 

YAŞLILAR İÇİN FİZİKSEL AKTİVİTE ÖNERİLERİ

 

Yaşlılarda beslenmenin önemi kadar fiziksel aktivite de önemlidir .Fiziksel aktivite ideal ağırlığının normal düzeyde tutulmasını sağlar .Sindirimi kolaylaştırır ve iştahın dengelenmesine yardımcı olur.  Kalp ve akçiğer sağlığını korur kas kuvveti ve uyku düzeni için önemlidir.Genel olarak günde 30 dakika orta düzeyde yapılmalıdır.65 yaş ve üstü bireyler için önerilen hafta da toplam 150 dakika fiziksel düzeyde yapılmasıdır.Bu aktiviteler haftada 3-5 gün olmak üzere 50-55-60-65-70-75 yaş diyetisyeni 

 

YAŞLILAR İÇİN BESLENME VE SAĞLIKLI YAŞAM ÖNERİLERİ

 

• Besin çeşitliliğine dikkat edilmeli

• İdeal vücut ağırlığı korunmalı

• Günlük yağlı ve düşük kolesterollü besinler tüketilmeli 

• Posa alımı arttırılmalı

• Sigara içilmemeli

• Alkol ve kafein alımı sınırlandırılmalı 

• Ağızdan beslenmenin yeterli olmadığı durumlarda besin öğesi (vitamin –mineral vb) yapılmalıdır.