Şişmanlık fazla kilo yada obezite sizin için önemli bir sorun olabilir. Günümüzde dünya nüfusu içinde giderek artan ve yaşam kalitesini etkileyen   bu sorun için  ciddi anlamda  çalışmalar yapılıp çözüm bulunmaya çalışılıyor.Her birey bu sorununun  çözümünü sağlamak için  çaba    sarf eder.Zaman zaman yorulur zaman zaman hızlı çözüm bulmaya çalışır.İstanbul Anadolu yakası diyetisyen Şengül Üre

Doğru çözüm için arayışlar devam eder.

  Öncelikle neden kilo alıyorsunuz un cevabını bulamaya çalışın ?

• Kötü beslenme
•  Kullanılan çeşitli ilaçlar
• PCOS (polikistikover )
• Hayat öncelikleri  
• Uykusuzluk
• Aşırı stres
• Yaşanılan çeşitli hastalıklar
• Kendine zaman tanımama
• Kullanılan zayıflama ürünleri vb
• Hareketsizlik
• Sağlıklı yemek kaynaklarını tüketmeme
• Hızlı yemek
• Yeme farkındalığında sorun
• Önerileri kulak asmama
• Hareketsizlik
• Sindirim sistemi sorunları
• Egzersiz yetersizliği
• Depresyon
• Bir destek alıyorsanız  önerilere uymama  reçete  içeriklerini değiştirme öğün atlama vb .

  Bu nedenleri tespit ettikten sonra  sizin için geçerli olan sebepleri bulmaya çalışın.  Neden kilo veremiyorsunuz,kilonuz neden size direniyor ve acaba neden kilo alıyorsunuz    .Aynada ve tartıdaki kilonuzla barışın

Bu durumda

 - Öncelikle doğru destek alıyormusunuz   ?

- Egzersiz yapıyormusunuz ,?

 - Hareketi hayatınıza kattınız mı  ?

- Kendiniz ve aileniz için yemek yepıyormusunuz veya doğru  yemek çeşitlerine kolay ulaşabilyormusunuz.

- Sağlık sorunlarınız için doğru ilaçları kullanıyormusunuz  ?

ve diğer kriterleri değerlendirin hatalarınıza yönelik notlar alın ve plan çıkartın

 

OBEZİTE ve ŞİŞMANLIK

Anadolu yakası Zayıflama diyetisyeni Şengül Üre 

Latincede ”obesus sözcüğünden türemiştir.Günümüzde gerek yetişkinler gerekse çocuklarda  ciddi sağlık sorunu olarak değerlendirilmektedir.

 Dünya sağlık örgütü (WHO  )obeziteyi “ yağ miktarının adipoz dokuda sağlığı bozacak ölçüde birikimi olarak tanımlar. 

Obezite,günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır.Dünya Sağlık Örgütü (WHO)verilerine göre ,1995 yılında tüm dünyada yetişkin obez birey sayısı 18 milyon civarında iken ,2000 yılında bu sayı 300 milyonu aşmıştır:Günümüzde 2014 yılı itibariyle ise dünyada 18 yaş ve üstü yetişkin bireylerin yaklaşık %39 ,unun hafif şişman ve :%13,ünün obez olduğu bildirilmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de obezite  prevalansı buna bağlı olarak da kronik hastalıkların görülme sıklığı artmaktadır.Yaklaşık 25.000 kişinin tarandığı Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Taraması (TOHTA) araştırmasında obezite  prevalansı  kadınlarda %36 ,erkeklerde :%21.5 ve genel toplumda ise %:25 olarak tespit edilmiştir. Benzer örnekler sayısına sahip olan 20 yaş ve üzeri 26.500 yetişkin bireyin katılımı ile yapılan Türkiye Diyebet Hipertansiyon Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Çalışması (TURDEP-II)sonuçlarına göre ,hafif şişmanlık görülme sıklığı & 37,0 obezite görülme sıklığı %35.9,dur. Bir başka çalışma olan 35-70 yaş arası 2.463 kadın ile 1.594 erkek katılımcının ele alındığı ileriye Dönük Kentsel Kırsal Epidemiyolojik Çalışması,nda ise (PURE)hafif şişmanlık görülme sıklığı %33.1 obezite görülme sıklığı ise %54.4,tür.Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA-2013 )sonuçlarına göre ,15-49 yaş arası kadınlarda hafif şişmanlık görülme sıklığı %28.6, obezite görülme sıklığı ise %26.5 olarak belirlenmiştir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması  (TBSA-2010 ) sonuçlarına göre ise tüm yetişkin bireylerde hafif şişmanlık görülme sıklığı %34.6 obezite görülme sıklığı %30.3,tür. 

Hafif şişmanlık ve obezite ,vücutta sağlığı tehdit edecek boyutta anormal veya aşırı yağ birikimi olarak tanımlanmaktadır.Obezitenin saptanmasında ve izleminde en yaygın olarak vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun (cm) karesine bölünmesiyle elde edilen beden kütle indeksi (BKİ)kg/m2 )değeri kullanılmaktadır.BKİ,si 30 kg / m2 ve üzeri olan bireyler obez ,25 kg /m2 ve üzeri olan bireyler ise hafif şişman olarak tanımlanmaktadır.WHO,nun yetişkinlerde BKİ,ye göre zayıflık ,hafif şişmanlık ve obezite sınıflaması Tablo1 ,de gösterilmektedir.Bunun yanı sıra ,obez bireyin tanımlanmasında ilk düşünülenler ,bel ve kalça çevresinin ölçülmesi bel/kalça oranlarının hesaplanması, bireyin diyet ve vücut ağırlığı öyküsünün alınması ve obeziteye bağlı komorbiditelerin değerlendirilmesidir. 

 

 

Şişmanlık nedir nasıl tespit edilir?

 

Vücudun  yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması, sonucu boya göre ağırlığın arzu edilen düzeyin, üstüne çıkması şişmanlık veya obezite olarak adlandırı

 

BESİNLERLE  ALINAN ENERJİNİN HARCANMASI: 

Kilo verme diyetisyeni Şengül Üre 

 

Gün boyu yediğimiz ve içtiğimiz yiyecek ve içecekler vücudumuza enerji sağlarlar.Bu enerji bazal metabolizma hızı ,termik etki ve fiziksel aktivite ile harcanı

 

1- Bazal metabolizma 

  Alınan enerjinin büyük bir kısmı (%50  -75) vücut organlarının çalışması için harcanır. Buna bazal metabolizma hızı denir .Mutlak dinlenme anında da vücut organları çalıştığı için çoğu kez bazal metabolizma ,dinlenme metabolizması olarak da ifade edilir.

   Büyüme ve gelişme çağındaki çocuk ve gençlerde ,gebelikte ,kas dokusu fazla olan bireylerde ,vücut yapı farklılığı nedenyle kadınlara kıyasla erkeklerde ,ağır fiziksel aktivitesi olanlarda ,bazı hormonların fazlalığı (örnek;tiroid hormonu fazlalığı )gibi durumlarda hızlıdır.

 

2 - Termik Etki

 Yiyeceklerin içindeki karbonhidrat ,yağ ve protein adı verilen besin öğeleri vücuda enerjiverirler.Ancak bu besin öğelerinin de vücutta kullanımı (sindirim ,emilim,ve metabolizma )için vücut enerji harcar . Buna yiyeceklerin "Termik etkisi " denir ve bazal metabolizmayı artıran bir faktördür.    Karbonhidrat ve yağlar bazal metabolizmanın %6 sı kadar enerji harcamasına neden olurken bu oran proteinli besinler için %30 dur.

  Bol proteinli ,düşük enerjili diyetleri uygulayarak zayıflama yolunu tercih etmeyiniz .Bu tür beslenme ,dengesiz beslenmedir.Yeterli ve dengeli beslenerek zayıflayınız.

 

3- Fiziksel Aktivite 

Enerji harcamasını etkileyen diğer bir faktör ise fiziksel aktivitedir.Doğru olarak uygulanan zayıflama diyeti ile birlikte çeşitli sportif faaliyetler ve basit egzersizlerin (hızlı yürüme ,koşma ,beden hareketleri vb)yapılmasının enerji harcamasını arttırarak vücutta fazladan depo edilen yağ dokusunun harcanmasında büyük rolü vardır.

Böylece vücudun yağsız dokusu olan kas dokusunun da korunması sağlanmış olur.

Aynı sürede ve hızda yapılan fiziksel aktivite (yürüme,koşma,yük taşıma vb),yağ dokusu fazla olan şişman bireylerde ,şişman olmayanlara göre daha fazla eneji harcanmasına neden olmaktadır. 

         

 

 ŞİŞMANLIĞIN TESPİT EDİLMESİ

 

  Obezite veya Şişmanlık   

1-BKİ (Beden  Kitle indeksi ) 

2-Vücut bileşimi analizi =BIA (Bioelektrik impedans yöntemi)

3-Bel kalça oranı, 

4-Ultrason

 vb. yöntemler ile tespit edilir. Pratikte en çok kullanılan yöntemler ise 

Kilo verme diyetisyeni Şengül Üre 

1- BEDEN KİTLE İNDEKSİ hesaplanması:

 

Şişmanlık çeşitli tanı yöntemleri ile tespit edilir.Pratikte en çok kullanılan yöntem beden kitle indeksi (BKİ) dir. 

BKİ=Ağırlık /boy m2

Çıkan sonuç mevcut  belirlenmiş aralıklarla karşılaştırılır  ve  bireylerin hangi aralıklarda olduğu  beirlenir.

Sizde bu pratik hesaplamayı yaparak kendi bedeninizi tanıyabilirsiniz.

     

 

Yetişkinlerde Beden Kitle indeksine Göre Ağırlığın Değerendirilmesi:   

 

   Sınıflama                                 BKİ      

                               

Zayıf                                     18.5 den az

Normal kabul edilebilir                   18.5-19.9

Normal                                     20-24.9

Toplu (hafif şişman)                       25-29.9

I .Derece Şişman                           30- 34.9

II. Derece Şişman                         35-39.9

III.Derece Şişman                        40 ve üzeri

 

    

2- VÜCUT BİLEŞİMİ ANALİZİ - VÜCUT YAĞ ORANI ( BİA)

Vücut bileşimi ölçümleri birçok amaç için kullanılmaktadır.Vücut yağının aratması ile ortaya çıkan obezite ve ya şişmanlık beraberinde damar hastalıkları ,diyabet kanser ortopedik sağlık sorunları vb beraberinde getirmektedir. 

 

VÜCUT YAĞ ORANI NEDİR? NASIL ÖLÇÜLÜR?

Günümüzde yapılan ölçümlerde kullanılan cihazlar  sıklıkla kliniklerde  kullanılan cihazlardır. Bireylerin  ağırlık tespitleri tek başına günümüzde besleneme programlarını veya sağlık durumlarını belirlemek için yeterli olmayabiliyor. Bu nedenle geliştirilen cihazlar ile BİA yöntemi ile vücut yağ oranı vücut suyu kas oranı belirlenebilmektedir.Yağsız doku kütlesi ile yağın elektriksel geçirgenlik farkına dayalı olarak  çalışan cihazlardır 

Bu  cihazları kullanarak yapılan ölçüm ile  

• Bazal metabolik hız 

• Beden kütle indeksi (BKI) i

• Yağ miktarı yüzdesi ve ağırlığı

• Yağsız doku yüzdesi ve ağırlığı 

• Toplam vücut suyu

Vb tespit edilir.

.

Vücudunuz analizini yaptırdıktan sonra vücut yapınız bölgesel yağ dağılımınız  yapınızı, yağ oranınızı, su oranınızı, metabolik hızınız  TIBBI BESLENME TEDAVİSİ VE EGZERSİZ PROGRAMLARINDA destek sağlar..

 Sağlıklı yaşam dinamik aktif ve  zihinsel performası yüksek hormon  dengesinde sorun yaşanmayan bir beden için her bedenin belli oranda yağ  içeriğine sahip olması gerekir.

 

   Bu ölçümü yaparken size gerekli ölçüm kuralları anlatılır ve takiplerinin bu çerçevede planlanır.

  

3- BEL / KALÇA ORANI :

Deri altı ve  karın içi yağ deposunu  gösteren pratik bir yöntemdir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 

KADINLARDA :0.85 den  küçük

ERKEKLERDE : 0.9 1.0 dan küçük

Olmalı

 Bel çevresi :

 KADINLARDA : 80 cm altında

ERKEKLERDE  :94 cm altında 

4- ULTRASON VE DİĞER YÖNTEMLER :

 

 ŞİŞMANLIĞIN OLUŞUM NEDENLERİ?

Obezite diyetisyeni Şengül Üre 

Obezitenin yol açtığı sağlık sorunları  ,obezite diyetisyenleri.

 

1-Yanlış beslenme alışkanlıkları  

Ailenin beslenme modeli çocuğun beslenmesini, olumlu veya olumsuz olarak etkiler ve  gelecekteki yaşantısında  uygulanan bir model olur  Bunun dışında   çalışma hayatı  nedeni ile birçok insan basit karbonhidratlardan zengin, yağ oranı yüksek besinleri günlük beslenmelerinde bulundururlar.

     Fast food tipi beslenme , öğün atlama, aşırı karbonhidrat ve yağ tüketme , hızlı yemek yeme iyi çiğnememe, öğün atlama vb yeme alışkanlıkları şişmanlığın temelini oluşturmaktadır.

2-Genetik:

 Yapılan çalışmalar şişmanlığın genlerle  ilişkili olduğuna dair bilgiler vermektedir. Bu gün yapılan çalışmalar ve gözlemler doğan çocuklarını çok azının  şişman doğup hayatlarına şişman devam ettiklerini göstermiştir.

  Beden ağırlığının regülasyonunda rol alan hormonal ve sinirsel faktörler kalıtımsaldır. Yeme davranışında etkili olan kısa ve uzun dönemli işaretler ,yağ hücrelerinin sayı,büyüklüğüdür.

 3-  Hormonlarla ilgili nedenler:

Bireylerde  ortaya çıkan  şişmanlık veya obezite sorunu cinsiyet , troid, böbrek üstü vb hormonların yapım veya fonksiyonlarında ortaya çıkan  bozukluklar  sonucunda gerçekleşebilmektedir. Bu sorunlarla birlikte  iştah artışı , bazal metabolik hızda azalma,ve  enerji dengesinde bozukluklar ortaya  çıkabilir.

 4- Yaş ve cinsiyet ile ilgili nedenler :

  Kadınlarda şişmanlık erkeklere  oranla daha fazla görülmektedir.Hormonal değişikliklerin ortaya çıktığı ergenlik döneminde  vücutta yağlanma meyili artmaktadır.Gebelik ve emziklilik dönemindeki yanlış beslenme alışkanlıkları şişmanlığın ortaya çıkışını arttırmaktadır.

        Yaş faktörü dikkate alındığında  ileri yaşlarda bazal metabolizma hızı ( vücut çalışması için harcanan enerji) azalmaktadır.

Eğer eski beslenme  alışkanlıkları devam eder ve hareket arttırılmaz ise şişmanlık ortaya çıkar.

 

5- Enerji alımı ve harcamadaki dengesizlik:

     Alınan enerji ve harcanan enerji yi bir terazinin kefelerine benzetmek doğru olur.Bu kefelerde dengenin bozulması yani alınan enerejinin harcanandan  çok olması durumunda  

 şişmanlık yada obezite  ortaya çıkabilmektedir.Enerji alımının fazlalığı miktar ve çeşit fazlalığı enerji içeriği yüksek besinlerin tüketimi ile gerçekleşebilmeketdir.   ,.         

6-Psikolojik nedenler:

 Stres insanları yeme davranışlarını  açısından olumlu  veya olumsuz  olarak çok etkilemektedir. Üzülme ,sıkılma, sevinme vb psikolojik durumlarda birçok insan bilinçsizce yeme davranışı sergiler ve sürekli atıştırırlar.Alınan  fazla enerji  harcanmadığında  şişmanlık  ile karşılaşılır

7-Fiziksel aktivite   yetersizliği:

Şişmanlık veya obezite sorununda  en önemli faktör  alınan enerijinin harcanmasında yaşanan sorunlardır. İnsan bedeni hareketli yaşamı gerektiren bir yapıdadır.İlkel insan yaşam gereksinimlerini daha çok beden gücüyle yaptığı faaliyetlerden sağlamaktaydı.Teknolojik gelişmelerle birlikte    beden gücünün yerini teknoloji almıştır.  

   Bu değişimin sonucu fiziksel aktivite için enerji harcaması düşerken ,zenginleşme ,enerji yoğunluğu ,yüksek besinlerin tüketimini arttırmaktadır.Günlük bedensel aktivitelerde azalma ( masa başı işte çalışma, ev  işleri yapmama, vb)

          Bu sonuç gelişmiş veya gelişmekte olan toplumlarda  şişmanlığın artmasına neden olmaktadır.

 

 

  OBEZİTE VE ŞİŞMANLIĞIN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI

Beden ağırlığının olması arzu edilenin %20 üzerine çıkması hastalıklara yakalanma  riskini arttırır. 

   Bu hastalıklar

 1- Kalp Damar Hastalıkları:

  Şişman bireylerde uygulanan yanlış beslenme ve aşırı yağlı karbonhidratlı besinler, tüketilmesi sonucunda trigliserit, LDL(kötü huylu kolesterol) düzeylerinde yükselme ve HDL oranlarında azalma görülür.        Hipertansiyon, koroner kalp hastalığı ,hiperlipidemi, ortaya çıkar.

2- Endokrin ve Metabolik bozukluklar:

  Normal vücut ağırlığının  %20 oranında artması Tip 2 diyabet riskini artırır.Birçok sağlık sorunun bir arada bulunduran METABOLİK SENDROM  tedavi gerektiren bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmakatadır..

       Ayrıca şişmanlarda yanlış beslenme sonucunda alınan fazla proteine bağlı olarak ürik asit düzeylerinde artma ve dolayısı ile "gut hastalığı" görüme riski yüksektir.

3-Ortopedik Sağlık  Sorunlar:

       Ayaklara fazla yük gelmesinden dolayı hareketler azalır, düztabanlık yani taban çökmesi görülür. Eklem sağlığı sorunlarını yanı sıra Ayrıca fazla yük kalça eklemlerinde kireçlenme ve bacaklardaki  toplardamarların etrafının ve kasların etrafının, yağlar ile kaplanması kan dolaşımını bozar ve varisler ortaya çıkar

      

4- Solunum Sistemi  Bozuklukları:

       Aşırı kilolu bireylerde kanda karbonmonoksit birikir ve sürekli bir uyku hali ortaya çıkar. Eğer birey sigara kullanıyorsa  sorunlar artarak devam edecektir.Şişmanlık veya bir diğer adıyla obezite  solunum durması (sleep apne) sorunu sık görülmektedir.

 

5- Psikolojik problemler  ve yeme davranış bozuklukları      

Şişmanlık  ister bayan  ister erkek olsun estetik kaygıların ciddi olarak yaşandığı bir sağlık sorunu olmuştur.Özellikle bayanlarda ve gençlerde "anoreksiya nevroza (yemek yememe), "bulimia (yediklerini kusarak çıkarma) vb. sorunları beraberinde getirmektedir.

  Birey aynaya baktığında kendini beğenmemekte ,kendini toplumdan uzaklaştırmakta veya toplumsal uyum sorunları yaşamaktadır              

          .

  6-Diğer sağlık sorunları:

      Beden ağırlığının   artması bazı kanserlerin ( meme ve endometrium ), ve safra kesesi hastalıkları ,fazla yağ tüketimi kolesterol miktarını ve dolayısı ile safra kesesi içinde taş oluşumu  için risk faktörüdür   Şişmanlık ile birlikte  karın içi ve duvarında yağ toplanır ve kaslar zayıfladığı için fıtık çok kolaylıkla oluşur.

       Yaşam sigorta şirketlerinin derledikleri verilere göre ,ideal ağırlığın % 40 üstünde olanlarda ölüm oranı %90 daha çoktur.Ölümün en az olduğu BKİ düzeyi 20- 25 arasıdır  

 

   OBEZİTE VE ŞİŞMANLIĞIN TEDAVİSİ    

                               

     AMAÇ :Obez veya   Şişman bireyin zayıflama tedavisinin  amacı ideal  vücut ağırlığına  sahip olması şişmanlık yada obezitenin ortaya çıkardığı sağlık sorunlarını minumum seviyeye  indirmektir..

  Obezite veya şişmanlık tedavisi bir maraton koşusu gibi uzun soluklu  zaman alan ve sabır gerektiren  bir süreçtir. Güncel bilgilerin ışığında  hekim diyetisyen ve egzersiz iş birliği ile ilerlemeli.Kişiye özel tedaviler ile kişiye özel hedefler ile kalıcı sonuca ulaşılmaya çalışılmalıdır.

                         

ŞİŞMANLIĞIN TEDAVİ YÖNTEMLERİ:

A- DİYET  (TIBBİ BESLENME )TEDAVİSİ

B- İLAÇ TEDAVİSİ

C- FİZİKSEL AKTİVİTE

D-   BARİATRİK CERRAHİ UYGULAMALARI

E-   GEN TEDAVİSİ  ( NUTRİGENETİK )       

DİYET (TIBBİ BESLENME ) TEDAVİSİ

   Çocukluk çağından itibaren kazanılan doğru beslenme davranışları OBEZİTE  şişmanlığın önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

       Ancak obezite  şişmanlık sorunu ile karşılaşmış bireylerde beslenme eğitimi çok önemlidir. Mutlaka bir endokrin veya dahiliye doktoru takibi  tedavi açısından oldukça önemlidir.Sağlıklı yaşam ,yeterli ve dengeli beslenme , düzenli kilo kaybı ve ağırlı denetimi için bu eğitim ve beslenme planını oluşturulması mutlaka " DİYETİSYEN (BESLENME VE DİYET UZMANI ) tarafından düzenlemelidir.

     Çünkü hazırlanan beslenme programı  kişiye özeldir,fiziksel özellikleri,sağlık durumu,ailevi özellikler,ve beslenme alışkanlıkları dikkate alınarak bir program  oluşturulur ve uygulanır.Diyet tedavisi uygulanan bireye yemek pişirme tekniklerinden yemek yeme zamanına kadar her  konuda bilgi verilir.

  Kontroller sürekli yapılarak uyum ve sonuç karşılaştırılır ve değerlendirme yapılır.Ayrıca bireye besinlerle alınan enerjinin harcanması konusunda da  bilgi verilir.

 

  

 BİLİMSEL VE DOĞRU ZAYIFLAMA  TEDAVİLERİNİN ( TIBBİ BESLENME PROGRAMLARININ) GENEL İLKELERİ

 

1- Enerji protein, karbonhidrat,yağ,vitamin-mineraller,su ,posa,yönünden mutlaka bireyin ihtiyaçlarını karşılayacak ve sık aralıklarla düzenli beslenme alışkanlığını düzenleyecek özellikte olmalıdır.

2-  Sadece tek bir besin (örn.greyfurt suyu )veya tek bir yemek (örn.lahana çorbası)seçerek  olmamalı

3-  Çok düşük kalorili kişinin ağız tadını bozmayacak şekilde hazırlanmış olmalı.

4-   Sosyo–ekonomik durumuna uygun planlanmalı.

5- Yaşam tarzına adapte edilmiş şekilde olmalı. 

6- Esnek olmalıdır.

7-  Kısa dönemli acele (şok ) programlardan kaçınmalı.

8-  Basit karbonhidrat (şeker )yerine kompleks karbonhidratlar (kurubaklagil vb)tercih edilmeli. 

9-  Posanın ,vitamin ve minerallerin önemli kaynakları olan sebze ve meyveler yeterli miktarda bulunmalı kabuklu yenilebilen sebze ve meyveler soyulmadan ve meyve suyu yerine meyvenin kendisi tüketilmeli.

10-  Ekmekler tambuğday çavdar veya  ,kepekli ekmek şeklinde posadan zengin tercih yaparak  tüketilmeli.

11-  Yağdan zengin besinler kısıtlanmalı ve bitkisel yağlar uygun miktarlarda tercih edilmeli.

         12-Beslenme programları prebiyotik ve probiyotikler açısından zengin olmalı

       13- Yemekleri pişirme şekli  haşlama ,ızgara ,veya fırında  olmalıdır.

 

BESLENME TEDAVİSİ VEYA DİYET  TEDAVİSİ "kilo ve yağ kaybı  sağlayarak   Doğru beslenme alışkanlığını kazandıracak şekilde  planlanıp uygulamaya

 

 

Neden kilo veremiyorum ?En sık sorulan soruların başında gelir .
Düzen tekrar istikrar sabır ve zaman kilo verme sürecinde en iyi yardımcılarındandır Ancak bu yeterli değildir. Yediğimiz yiyeceklerin miktarı çeşidi Mix oluşu bizim kilo verme sürecinde olumlu anlamda etkilemektedir .
Aslında ben yemedim ,Ben neden yağlandım ?soruları sıklıkla karşımıza çıkar. Unutmayın yediğimiz her besin su dışında enerji verir. Vücudumuz kendi enerji ihtayacını karşıladıktan sonra harcanamayan enerji yağ olarak depolanır . Yapılan çalışmalarda yanlış beslenme alışkanlıkları hareketsizlik vb nedenlerle alınan kiloların %75 yağ % 25'i kas olarak arttığı gözlemlenmiştir. Yapılan yanlış gereksiz popülre vb uygulamalar ve beslenme modelleri ile kilo verme süreçleri yağ kaybından çok çok kas kaybı ile sonuçlanmaktadır. Bu hızlı sonuç verdiği iddia edilen uygulamalr sağlığınızı tehdit eden sorunlara sebep olabilecektir .Giderek düşürülen kaloriler azaltan yiyecekler bir süre sonra ruh sağlığınızı beden sağlığınızı olumsuz yönde etkileyecektir

KİLO VERME SÜRECİ yani Zayıflama uzun süreli bir yolculuktur.İnişler çıkışlar olabiilr.Düz bir grafikte ilerlemez. Kısa sürede mucize beklenmez

Sağlıklı ve dengeli zayıflamanın altın kuralları
1- Tek çeşit beslenmekten uzak durun
2 Gece yemek yemekten uzaklaşın.Gece yemek yeme duygu durumu ile de alakalı olup gün içinde kötü beslenme ile birlikte artmakta ve kilo yönetimi zorlaşmaktadır. Yapılan çalışmalarda gece yemek yeme alışkanlığı kazanan bireylerin çok daha obezite sorunu yaşadığını göstermektedir.
3- Sağlıklı beslenme uygulama ları ile kalıcı davranış değişikliği sağlamaya çalışan kilo verme zayıflama adına uygulanan beslenme programında %80 beslenme programı %20 egzersiz etkilidir Mümkünse Her gün 1 saat yürüyüş veya en az 4 gün 45- 60 dakika yürüyüş ya da seçtiğiniz bir egzersiz programı oldukça önemlidir.
4- Kilo verme zayıflama sürecinde motivasyon çok önemlidir .Eğer motivasyon konusunda sorun yaşıyorsanız ebeveynlerimiz arkadaşlarınız size kilo verme sürecine yardımcı olabilir
5- Beslenme programlarının kişiye özel olduğunu unutmadan mümkünse bir destek profesyonel destek alarak bu programı yürütebilirsiniz
6- İştahınızı kontrol etmeye yardımcı olacak besinleri beslenme programınızda yer vererek kilonuzu yönetebilirsiniz
Örneğin çorba ara öğünlerde elma süt kuru baklagiller .Probiyotik içeriği yüksek yoğurt ayran kefir gibi içecekler kilo ve iştah konusunda yardımcı olacaktır

Eğer profesyonel bir destek alarak kilo verme, zayıflama programı uyguluyorsanız. Sizin için yazılan beslenme programındaki öğün içeriklerinin size özel olduğunu unutmayın.Bu öğün içerikleri veya reçeteleri bir kek kurabiye yada yemek tarifi gibi düşünün.Tariflerde nasıl bir içeriği eksik ilave ettiğinizde yemek yada kek yada kurabiye olmuyorsa sizin için düzenlenen beslenme programıda amacına hizmet etmez ve kilo verme sürecinizi etkiler.İstanbul diyetisyen Şengül Üre

 

Zayıflama  sürecinde en önemli parametre veya kilit nokta olan iştahtır. Doğru yönetildiğinde  ve yeterli dengeli beslenme  sağlandığında  “Iştah  Artısına Dur“ diyerek kilo vermek çok daha kolay olacaktır.Beslenme ile aldığımız besinler  temel enerji kaynaklarımızdı. Bu besinleri doğru miktar, doğru zaman ve doğru birliktelikler ile  tüketildiğinde  iştah kontrolü çok daha iyi  gerçekleşir.

Peki iştah  nedir?

İştah; Doğal yiyecek alma isteğidir.Günlük besinlerin tüketiminden, tercih edilen besinlerin cesitliliğine kadar   fizyolojik döngülerden etkilerinebilen bir doğal süreçtir. Vücudumuzun  bu düzen ve iç dengesi besin tüketimini etkiler.
    Vücudumuzda iştah çeşitli mekanizmalar tarafından kontrol edilir ve bu çok karmaşıktır İnanılmaz bir sistem vardır. Bu mekanizmalar sayesinde besin alımı, besin miktarı ,açlık ve tokluk kontrol edilir.İştah   beynimizde hipotalamus  bölgesinde bulunan  açlık- tokluķ merkezi tarafından kontrol edilir.Açlık; lateral hipotalamik nucleusta, tokluk ise ventromedial nucleus tarafından kontrol edilir.  İştah fizyolojik açıdan nöropeptitlerin salınımı ve uyarılan  nöral sistemler ile   beyin vücudun enerji  ihtiyaçlarını saptayıp  geri bildirimleri alması ile ortaya çıkar..Sonuç olarak;  yiyecek tercihlerinin  yapılmasına ve  yiyeceklerin tüketim miktarlarının denetlenmesine yardımcı olur.

   Dünyada fazla kilo ve obezitenin artması ile birlikte en büyük  ve etkili mücadele   artan ve önlenemeyen “istah “konusudur.Birçok faktörden etkilenen ( stres, çevre ,sosyal çevre  aktif veya pasif yaşam, hastalıklar, fiziksel aktivite vb ) bu süreç   hormonların dengesinin bozulmasına, yiyecek seçiminin yanlış olması  ile birlikte iştah canavarı olmaya ve beraberinde kilo   sebep olabilmektedir.
 
Kontrolden çıkan iştahınızı denetlemek hormonları denetim altına almak mümkün müdür .  Kısacası Evet

   Yemek yediğimizde  mide ve bağırsaklarda yemeğe devam  etmemiz veya   doyduğumuzu, tatmin olduğunuzu anlatan hormonlar; Kolesistektokinin Glukagon like Petid  - 1 (GLP1 ) ve Peptid  YY (PYY)  dir. Bu hormonlar yemekleri tükettikten  yaklaşık 20-40 dk arasında doygunluğu sağlamaya başlar.   Tokluk süresini uzatmak için devreye giren   leptin ve insülin  yanı sıra diğer hormonlar ile enerji dengesi için sürekli bir iletişim  içerisindedirler.

 Ayrıca , multifaktöriyel bir hormon olan  iştahı arttırmak  adına çalışan ve  mideden salgılanan  Ghrelin hormonu  bu süreçte devreye girer.Beyinde yemek ve yemekle içmekten zevk aldığımız mekanizmayı kullanarak mide   boşaldığı zaman salgılanır.   Kilo verme aşamasında artan  Ghrelin hormonu şişman ve obez bireylerde yeme davranışlarını etkileyerek  doyma hissinde sorun oluşmasına ve kilo verme hızının düşmesine neden olmaktadır. Ayrıca  Beynin ödül konusunda sorun yaşamasına neden olmaktadır. Kilo vermeye çalışan bir çok kişide beslenme davranışları ve şekli  Ghrelin hormonu salınımını ve yanıtını etkileyeceği için   kilo vermeyi zorlaştırır. Ghrelin iştahı kontrol eden esas hormonlardan biridir.Sağlıklı kilo verme sürecinde mutlaka ve   İştahı  azaltmayı ana hedef olarak belirlemek  ve gherelin i kontrol altına almak gerekmektedir.

   SEÇİLEN DOĞRU VE KİŞİYE ÖZEL BESLENME MODELLERİ NE SAĞLAR ?

   Kolestokinin (CCK ) ,GLP -1 (Glukagon like peptid -1 ) ve  Peptid YY (PPY ) 1 hormonlarının da artışını destekleyecek ve ghrelin hormonunun denetimine yardımcı olacak  bir beslenme modeli  uygulamak ,kilo verme ve iştah yönetimi açısından destek sağlar.Azalan açlık hissi  aşırı enerji alımının önüne geçer.

 

İştahı  zaman zaman kontrolden çıkan bir canavar   olarak değerlendiriyor olabilirsiniz.Dünyada ciddi bir şişmanlık ve obezite sorunu varken neler oldu da iştah  bu kadar arttı , beslenme neden bu kadar değişti  ve zayıflamak neden bu kadar zorlaştı ?

Sürekli kafa karıştıran bu sorular için öncelikle herhangi bir sağlık sorunu varlığı veya yokluğunda  doğru dengeli yeterli beslenmeyi sağlamak  iştah kontrolü açısından etkili hormonların denetiminde de çok etkilidir.

1-    Protein içeriği yüksek olan yumurta hergün özellikle kahvaltı öğününüzde yerini almalı.  Tokluk hissinin gelişmesine yardımcı olarak  vücudunuzun için  önemli miktarda proteini almasına ve doygunluk hissini gelişmesine ( adet ve pişirme şekline dikkat etmek kaydıyla ) yardımcı olur.

2-    Yeşil yapraklı sebzelerden  hazırlanmış salatalar  ( satın alma ve hazırlama sürecine sahip olsalar da ) var olan hacmi ile  midenizde doygunluk sinyalinin gelişmesine yardımcı olur.

3-     Kuru baklagiller    bağırsaktan iştah azaltıcı etkiye sahip olan kolesistokinin hormonunun salgılanmasına yardımcı olur .Bu hormonda iştahı azaltırlar Haftada 1-2 kez mutlaka kurubaklagil tüketerek iştah kontrolünü destekleyebilirsiniz

4-    Elma ve armut ; Içerdikleri pektin ve lif sayesinde iştah kontrolüne  ve tokluğun  uzun süre   gelişmesine yardımcı olur.Ancak miktarları ve yanında tükettiğiniz gıdalara dikkat etmeye çalışın  .Özellikle kalsiyum ve protein içeriği yoğun olan ve kolesistokinin salınımını destekleyen  süt ve yoğurt ile bu meyveleri birlikte tüketmek iştah kontrolünü destekler.

5-    Yapılan çalışmalarda protein kaynağı olarak et tavuk balık kullanılan beslenme programlarında, kullanmayanlara göre tokluk hissinin ve iştah yönetiminin daha etkili olduğu tespit edilmiştir.Kilo kontrolünde etkili olan kolesistokinin  hormonu protein kaynaklarının ihtiyaç ölçüsünde tüketilmesi ile  ve kilo yönetiminde daha iyi sonuçlara ulaşılmasını sağlar.  Kas kaybının önüne geçilir.   Et, tavuk, balığın içinde bulunan ve dalli zincirli amino asitlerden biri olan LOSIN kasların enerji harcama kapasitesini  ve kas protein sentezini arttırır

6     -İçeriği dikkatle   dikkatle seçilmiş  , krema içermeyen   lif ve protein açısından zengin  çorbalar doygunluğun gelişmesine ve iştah kontrolüne yardımcı olur.

7      -Kan şekerinin kontrolüne insülin hormonunun seviyesinin  dengede kalmasına yardımcı olan tarçının   gün içinde 1 gram dan düşük olacak şeklide tüketmeye çalışın. Anadolu yakası diyetisyen Şengül Üre

8       İhtiyacınız ölçüsünde miktar kontrolü yapmak kaydıyla  iştah kontrolüne destek sağlayan   ;yaban mersini ceviz fındık , Brüksel lahanası ,tam buğday ekmeği veya  tam tahıl  ürünleri , hindi  ürünleri ananas , yulaf ,sayılır